Kâtip Çelebi: İslam Medeniyeti'nde Bibliyografya ve İlimler Tasnifi (Geçmişi ve Geleceği)



06.03.2015 - 08.03.2015


Uluslararası Sempozyum

Kâtip Çelebi: İslam Medeniyeti’nde Bibliyografya ve İlimler Tasnifi

(Geçmişi ve Geleceği)

Arap Yazma Eserler Enstitüsü (Kahire)

İslam Araştırmaları Merkezi (İSAM)

İstanbul Araştırma ve Eğitim Vakfı (İSAR)

***

المؤتمر الدولي

حاجي خليفة: الببليوغرافيا وتصنيف العلوم في الحضارة الإسلامية

(الرؤية التاريخية وأسئلة العصر)

معهد المخطوطات العربية

مركز البحوث الإسلامية

مؤسسة إسطنبول للتعليم والأبحاث

***

International Symposium

Kātip Chalabi: Bibliography and the Classification of Knowledge in Islamic Civilization

(Past and Future)

Institute of Arabic Manuscripts in Cairo

Center for Islamic Studies (ISAM)

Istanbul Foundation for Research and Education (ISAR)

***

İSAM Konferans Salonu

Üsküdar | İstanbul

***

6- 8 Mart 2015

٢٠١۵ آذار ٨- ٦

6- 8 March 2015


1. Gün | اليوم الأول | First Day

6 Mart (Cuma) 6 March (Friday)

٦ آذار – الجمعة

***

13.00- 14.00

Kayıt ve Yemek | التسجيل والغذاء | Registration and Lunch

***

14.00-14.45

Selamlama Konuşmaları | الكلمات الافتتاحية | Welcome Speeches

Raşit Küçük | Türkiye | İSAM

فيصل الحفيان | مصر | معهد المخطوطات العربية – فكرة المؤتمر

Recep Şentürk | Türkiye | İSAR

            Sinevizyon Gösterimi: Kâtip Çelebi | عرض تعريفي بـ “حاجي خليفة” | Introductory Video: Kātip Chalabi

***

14.45- 16.30

I. Oturum (Açılış) | ( الجلسة 1 (التمهيدية | Session I (Opening)

Kâtip Çelebi: Bibliyografya ve Tasnif İlimleri Felsefesi

(حاجي خليفة وفلسفة العلوم و البيبليوغرافيا والتصنيف | Kātip Chalabi: Philosophy of the Sciences of Bibliography and Classification)

Oturum Başkanı | رئيس الجلسة | Chair: İbrahim Kâfi Dönmez | Türkiye | İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi

أحمد شوقي بنبين | المغرب | الخزانة الملكية الحسنية

الكشف والبيبليوغرافيا العالمية

(Keşfü’z- Zünûn ve Uluslararası Bibliyografya | Kashf al- Zunūn and International Bibliography)

Tahsin Görgün | Türkiye | İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi

Batı Dünyasında Keşfü’z- Zünûn’a Yönelik İlginin Mahiyeti ve İlim Tasnifi Gayretleri ile Muhtemel Alakası Üzerine

(ماهية علاقة عالم الغرب بـ”كشف الظنون | The Nature of the Western World’s Interest inKashf al- Zunūn and its Possible Relation to the Efforts of the Classification of Sciences )

محمد عبد الوهاب جلال | مصر | الجامعة الفرنسية

فلسفة العلم في العصر العثماني: حاجي خليفة نموذجا

(Osmanlı Dönemi Bilim Felsefesi: Kâtip Çelebi Örneği | Philosophy of Science in the Ottoman Time: The Case of Kātip Chalabi)

Recep Şentürk | Türkiye | Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi & İSAR

Keşfü’z- Zünûn’a Göre Merâtibü’l- Vücûd ve Merâtibü’l- Ulûm İlişkisi

(العلاقة بين مراتب الوجود ومراتب العلوم في الكشف | The Relationship between the Levels of Existence and the Levels of Knowledge in Kashf al- Zunūn)

***

16.30-17.00

Ara | استراحة | Break

***

Birinci Bölüm: İslam Bibliyografyası ve İlimler Tasnifi

| المحور الأول: البيبليوغرافيا والتصنيف الإسلامي للعلم | First Section: Islamic Bibliography and the Classification of Sciences

***

17.00- 18.30

II Oturum | جلسة 2 | Session II

İslam Bibliografyası: Tarih, Vizyon ve Karşılaştırma

(البيبليوغرافيا الإسلامية: التاريخ والرؤية والمقارنة | Islamic Bibliography: History, Vision and Comparison)

Oturum Başkanı | رئيس الجلسة | Chair: فيصل الحفيان | مصر | معهد المخطوطات العربية

أيمن فؤاد سيد | مصر | جامعة الأزهر

خصوصية الرؤية الإسلامية في التأليف الببليوغرافي

(Bibliyografik Telifte İslami Perspektifin Özelliği | The Characteristics of the Islamic Perspective in Bibliographical Composition)

Cumhur Ersin Adıgüzel | Türkiye | İstanbul Üniversitesi

Endülüs İlim Geleneği Hakkında Önemli Bir Kaynak: İbn Hayr el-İşbîlî (ö. 575/1179) ve el-Fehrese’si

( فهرسة ابن خير الإشبيلي: بيبيليوغرافيا أندلسية| An Important Source for the Andalusian Scholarly Tradition: Ibn Hayr al- Ishbīlī and his Work al- Fahrasah

Steven J. Livesey | USA | University of Oklahoma

Books, Scholars and Libraries in the Monastic World: Saint-Bertin in the Late Middle Ages

(الكتب والعلماء والمكتبات في عالم الأديرة| Manastır Dünyasında Kitaplar, Alimler ve Kütüphaneler: Geç Dönem Orta Çağda Saint- Bertin)

هاشم فرحات | السعودية | جامعة الملك سعود

بين “الكشف” و”الكشاف الإسلامي” لـ “بيرسون”: دراسة لاتجاهات حصر الإنتاج الفكري

(Kâtip Çelebi ile Pearson’un Index Islamicus’u Arasında: Bilgi Üretiminin Sınırlarının Yönelimleri Üzerine Bir Araştırma | From Kātip Chalabi to Pearson: A Study on the Orientations of the Limits of the Production of Knowledge)


 2.Gün | اليوم الثاني | Second Day

7 Mart (Cumartesi) | 7 March (Saturday)

٧ آذار – السبت

***

09.00- 11.00

III. Oturum | جلسة 3 | Session III

İslam Bibliyografyası ve İlimler Tasnifi: Çağdaş Gayretler

(البيبليوغرافيا الإسلامية وتصنيف العلوم: جهود عصرية | Islamic Bibliography and the Classification of Sciences: Contemporary Efforts)

Oturum Başkanı | رئيس الجلسة | Chair: Suat Mertoğlu | Türkiye | İSAM

صاحب عالم الأعظمي الندوي | القاهرة | جامعة القاهرة

معارف العوارف في أنواع العلوم والمعارف: بيبليوغرافيا من الهند

(“Me’arifü’l-‘Avarif fi Envai’l-Ulum ve’l-Me’arif”: Hindistan’dan Bir Bibliyografya Çalışması|“Me’arifü’l- ‘Avarif fi Envai’l-Ulum ve’l- Me’arif”: A Work on Bibliography in India)

عبد القادر بوشيبة | الجزائر | جامعة تلمسان

معجم المعاجم لأحمد شرقاوي إقبال: نموذج للببليوغرافيا المتخصصة

(Ahmed Şerkavi İkbal’in “Mu’cemu’l- Me’acim” Adlı Eseri: Bir Mütehassıs Bibliyografya Örneği | Ahmad Sharqawi Iqbal’s “Mu’jam al- Ma’ajim”: An Example of Specialized Bibliography)

Muhammed Haron | South Africa | University of Botswana/University of Johannesburg

Towards an Annotated Bibliography of Sub-Saharan (Southern) Africa’s Muslims

(نحو بيبلوغرافيا تفصيلية للإنتاج الفكري في إفريقيا جنوب الصحراء الكبرى | Sahra Altı Güney Afrika Müslümanlarının Açıklamalı Bibliyografisine Doğru)

Seyfullah Korkmaz| Türkiye | Erciyes Üniversitesi

İslam İlimler Tasnifi ve Bibliyografya Geleneğinin Çağdaş Önemli Bir Müellifi Ali Rıza Karabulut’un “Dünya Kütüphanelerinde Mevcut İslam Kültür Tarihi ile İlgili Eserler Ansiklopedisi” İsimli Eseri

(موسوعة علي رضا قره بلوط حول الكتب الإسلامية في مكتبات العالم | Ali Rıza Karabulut as an Important Contemporary Author in the Tradition of the Classifications of Sciences and Bibliography: His Work of “The Encyclopedia of Extant Works in Libraries All Around the World Regarding the History of Islamic Culture” )

بن علو هواري عدنان والعربي بن حجار ميلود | الجزائر | جامعة وهران

تصنيف العلوم من حاجي خليفة إلى الويب ديوي وأثره في تخصص علم المكتبات بالجزائر

(Kâtip Çelebi’den Web Dewey’e İlimler Tasnifi ve Cezayir’de Kütüphanecilik Biliminin İhtisaslaşmasına Etkisi The Classification of Sciences from Kātip Chalabi to Web Dewey: His Influence on the Specialization of Library Science in Algeria)

***

11.00-11.30

Ara | استراحة | Break

***

11.30-13.30

IV. Oturum | جلسة 3 | Session IV

İslam İlim Tasnifi: Epistemolojik Başlangıçlar

(التصنيف الإسلامي للعلم: مداخل معرفية | Islamic Classification of Sciences: Epistemological Beginnings)

Oturum Başkanı | رئيس الجلسة | Chair: Himmet Taşkömür | USA | Harvard University

Tuncay Başoğlu | Türkiye | İSAM

Fârâbi ve İbn Hazm’da İlimler Tasnifi

(تصنيف العلوم بين الفارابي وابن حزم | The Classification of Sciences in al- Fārābi and Ibn Hazm)

Eyüp Şahin | Türkiye | Ankara Üniversitesi

Fârâbî’nin İlimler Tasnifinin Latin Dünyasına Geçişi ve Kabulü

(انتقال “تصنيف العلوم للفارابي” إلى العالم اللاتيني وانتشاره | The Transmission of al- Fārābi’s Classification of Sciences to the Latin World and its Reception)

Didar Ayşe Akbulut | USA | Harvard University

Nev’i Efendi’nin Netâyic’ül Fünûn Adlı Eserinde İlimler Tasnifi

( تصنيف العلوم في كتاب “نتائج الفنون” لـ “نوعي أفندي | The Classification of Sciences inNev’i Efendi’s Work of Natāyij al- Funūn)

Şükran Fazlıoğlu | Türkiye | Marmara Üniversitesi

Genel ile Özel arasında Osmanlı Tasnifu’l- Ulum Literatürüne Giriş

( المدخل لمصادر تصنيف العلوم في الدولة العثمانيةIntroduction to Ottoman Literature on the Classification of Sciences)

Ahmet Ayhan Çitil | Türkiye | İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi

İslam Düşüncesi Geleneğinde Ele Alınış Biçimlerine Karşıtlığı İtibarıyla Kant ve Sonrasında Bilimlerin Birliği ve Tasnifi Sorunları

( مشكلة وحدة العلوم وتصنيفها في فكر التراث الإسلامي: تناقض صور التطرق عند كانط و من بعده|The Issues of the Unity of Sciences and their Classification in Islamic Thought with respect to Kant and After)

***

13.30-14.30

Öğle Yemeği | استراحة الغداء | Lunch

***

İkinci Bölüm: Keşfü’z- Zünûn’da Bibliyografya Çalışması ve İlimler Tasnifi

المحور الثاني: الدرس الببليوغرافي وتصنيف العلوم في الكشف ) | Second Section: Bibliographical Work and the Classification of Sciences in Kashf al- Zunūn)

***

14.30- 16.30

V Oturum |جلسة 5 | Session V

Keşfü’z- Zünûn’da Bibliyografya Çalışması ve Karşılaştırma

الدرس البيبليوغرافي والمقارن في الكشف ) | Bibliographical Work in Kashf al- Zunūn and Comparison)

Oturum Başkanı | رئيس الجلسة | Chair: يوسف الصديقي | قطر | جامعة قطر

عبد الله الرشدي | المغرب | دار الحديث الحسنية

الكشف والمنهج: خصائص التأليف البيبليوغرافي

(Keşfü’z- Zünûn ve Yöntem: Bibliyografik Telifin Özellikleri Kashf al- Zunūn and Method: The Characteristics of Bibliographical Composition)

أسامة غريب عبد العطي | مصر | مكتبة الزاوية الحمراء

العلاقات النصية عبر المكان والزمان في “الكشف”

(Keşfü’z- Zünûn’da Zaman ve Mekan Aracılığıyla Metinsel İlişkiler | Textual Relations Through Time and Place in Kashf al- Zunūn)

Virginia Vázquez Hernández | Spain | Spanish National Research Council (CSIC) and Humboldt Foundation

Local scholars in a Global Work: Andalusi and Maghrebi tabaqat works in the Kashf al- Zunūn

(العلماء المحليون في العمل العالمي: الطبقات الأندلسية والمغربية في الكشف | Beynelminel bir Eserde Yerel Âlimler: Keşfü’z- Zünûn’da Endülüs ve Magrib Tabakat Eserleri)

Onur Kurukaya | Türkiye | Kafkas Üniversitesi

Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmalarında Keşfü’z-Zünûn’un Önemi

(أهمية كتاب “الكشف” في أبحاث اللغة والأدب التركيين | The Importance of Kashf al- Zunūn in Turkish Language and Literature Studies)

مراد تدغوت | مصر | معهد المخطوطات العربية

كتب المشيخات في الكشف

(Keşfü’z-Zünûn’un Meşihat Kitapları | Mashīkhāt Books in Kashf al- Zunūn)

***

16.30-17.00

Ara | استراحة | Break

***

17.00- 18.30

VI. Oturum |جلسة 6 | Session VI

Keşfü’z- Zünûn’da Genel Tasnif Çalışmaları

(الدرس التصنيفي العام في  الكشف | Work on General Classification in Kashf al- Zunūn)

Oturum Başkanı | رئيس الجلسة | Chair: محمد حرب |تركيا |

محمد آيدن | قطر | جامعة قطر

عبقرية التصنيف والتبويب من خلال مقدمة الكشف

(Kâtip Çelebi’nin İlimler Tasnifindeki Dehası: Keşfü’z- Zünûn’un Giriş Bölümü | The Genius of Kātip Chalabi in the Classification: The Introduction of Kashf al- Zunūn)

Walid Ahmad Saleh | Canada | University of Toronto

The Hashiyah (Gloss) and the Matn (Text): Kātip Chalabi and the Classification of Sciences in the Post Classical Period

(الحاشية والمتن: كاتب جلبي وتصنيف العلوم في فترة ما بعد الكلاسيكية | Haşiye ve Metin: Kâtip Çelebi ve Klasik Sonrası Dönemde İlimler Tasnifi)

İrfan Görkaş | Türkiye | Artvin Çoruh Üniversitesi

19. Yüzyıl Osmanlı Düşünürlerinin İlim Tasnifi ve Katip Çelebi’yle İlgisi/zliği

الكشف وتصنيف المفكرين العثمانيين للعلوم في القرن التاسع عشرThe Classification of Sciences by Nineteenth Century Ottoman Intellectuals and their (lack of) Interest in Kātip Chalabi)

محمد همام | المغرب | جامعة ابن زهر

تصنيف العلوم بين هاجس التخصص وتكاملية المعرفة

(İhtisaslaşma Endişesi ile Bilginin Tekamülü Arasında İlimlerin Tasnifi | The Classification of Sciences between the Anxiety of Specialization and the Perfection of Knowledge)


3. Gün | اليوم الثالث | Third Day

8 Mart (Pazar) | 8 March (Sunday)

٨ آذار – الأحد

***

09.00-11.00

VII Oturum | جلسة 7 | Session VII

Keşfü’z- Zünûn’da İlimler

(العلوم والدرس التصنيفي لها في الكشف | Sciences in Kashf al- Zunūn)

Oturum Başkanı | رئيس الجلسة | Chair: | تركيا | أحمد صنوبر

إدهام محمد حنش | الأردن | جامعة العلوم الإسلامية العالمية

الوراثة والإضافة: الرؤية البيبليوغرافية والمنهج التصنيفي لعلم الخط

(Miras ve Ekleme: Hat Sanatında Bibliyografik Vizyon ve Tasnif Yöntemi | Heritage and Addition: Bibliographical Vision and the Method of Classification in Calligraphy)

ناصر الدين أبو خضير | فلسطين | جامعة بيرزيت

تصنيف علوم اللغة وأعلامها من خلال الكشف

(Kâtip Çelebi’nin Keşfü’z-Zünûn’da Dil İlimleri ve Âlimlerinin TasnifiKātip Chalabi’s Method of Classifying Language Sciences and Scholars in Kashf al- Zunūn)

مشعل محمد الحداري | الكويت |جامعة الكويت

تصنيفات وتعريفات علوم الحديث في كتاب “الكشف”: دراسة تقويمية

(Kâtip Çelebi’nin Keşfü’z- Zünûn’da Hadis İlimlerinin Tasnifleri ve Tarifleri: Bir DeğerlendirmeThe Significance of Classifying and Defining the Sciences of the Prophet’s Traditions in Kashf al- Zunūn)

محمد منصور الحاوي | السعودية | جامعة الملك خالد

المؤلفات اليمنية في “الكشف”: عرض ونقد

(Keşfü’z-Zünûn’da Yemen Ulemasının Eserleri: Eleştiriler ve Öneriler| Works Produced by Scholars in Yemen in Kashf al- Zunūn : Critics and Suggestions)

Abdullah Haris Toprak & Hasan Umut | Türkiye | İstanbul Üniversitesi & İSAR- McGill University & İSAR

Keşfü’z- Zünûn’da Astronomi

( علم الفلك في الكشف| Astronomy in Kashf al- Zunūn )

***

11.00-11.30

Ara | استراحة | Break

***

                     Üçüncü Bölüm: Kâtip Çelebi Mirasının İhyası | المحور الثالث: إحياء تراث حاجي خليفة | Third Section: The Revival of the Legacy of Kātip Chalabi

***

11.30-13.30

VIII. Oturum | جلسة 8 | Session VIII

İslam Bibliyografyacılığın Geliştirilmesine Yönelik Meseleler: Fıkıh Örneği

(أسئلة تطوير البيبليوغرافي الإسلامية ونموذج الفقه الإسلامي | The Issues Regarding the Development of Islamic Bibliography: The Case of Fıqh)

Oturum Başkanı | رئيس الجلسة | Chair: | Ali Hakan Çavuşoğlu | Türkiye | İSAM

Murat Çelik | Türkiye | Uludağ Üniversitesi

Kâtip Çelebi Bir Rönesans Efendisi miydi? Edward Bernard ile Bir Mukayese

(هل كان كاتب جلبي سيد نهضة ثقافية؟ مقارنة مع أدوارد بارنارد | Was Kātip Chalabi a Renaissance Master? A Comparison with Edward Bernard)

Ömer Türker | Türkiye | Marmara Üniversitesi

Kâtip Çelebi’nin Bilimler Tasnifinde Dini Bilimlerin Yeri ve Dinî Bilimlerin Günümüzdeki Konumuyla Karşılaştırılması

( مكانة العلوم الشرعية في التصنيف من خلال “الكشف”: دراسة مقارنةThe Place of Religious Sciences in Kātip Chalabi’s Classification and that of Today: A Comparative Study )

عبد الحكيم الأنيس | الإمارات | دار الشؤون الإسلامية بدبي

تاريخ الكتاب في ضوء الكشف

(Keşfü’z- Zünûn Işığında Kitabın Tarihi | The History of the Book in the Light of Kashf al- Zunūn)

Murat Şimşek | Türkiye | Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi

Kâtip Çelebi’nin Dönemi Fukahasını Eleştirisi Bağlamında Fıkhın İlimler Tasnifindeki Yeri(مكانة الفقه في التصنيف في سياق نقد حاجي خليفة | The Place of Fiqh in the Classification of Sciences in the Context of Kātip Chalabi’s Criticisms Towards the Scholars of Fiqh in his Time)

حمزة عبد الكريم حماد | الإمارات | جامعة الإمارات العربية المتحدة

رؤى لتطوير كشف الظنون في حقول الدراسات الفقهية

(Fıkıh Araştırmalarında Keşfü’z- Zünûn’un Geliştirilmesine Yönelik Fikirler | Some Thoughts for Improving Kashf al- Zunūn in Studies of Fiqh)

***

13.30-14.30

Öğle Yemeği | الغداء | Lunch

***

14.30- 16.00

IX. Oturum | جلسة 9| Session IX

Keşfü’z- Zünûn’un Metodolojik Yapısının Geliştirilmesine Dair Meseleler

(أسئلة تطوير البناء المنهجي لــ “الكشف”| Issues on Developing the Methodological Structure of Kashf al- Zunūn)

Oturum Başkanı | رئيس الجلسة | Chair: Murteza Bedir | Türkiye | İstanbul Üniversitesi

عابد المشوخي | السعودية | جامعة الملك سعود
موارد حاجي خليفة في الكشف
(Keşfü’z- Zünûn’un Kaynakları | Sources of Kashf al-Zunūn)

زين الدين بن موسى | الجزائر | جامعة الإخوة منتوري

تطوير “الكشف”: دور الذيول في استكمال الجهود الببليوغرافية

(Keşfü’z- Zünûn Zeylleri ve Bibliyografya Çalışmalarının Geliştirilmesindeki Rolü | Supplementaries to Kashf al- Zunūn and its Role in Developing Bibliographical Work)

العربي بن حجار ميلود | الجزائر | جامعة وهران

تطوير “الكشف”: إيضاح المكنون نموذجا

(Keşfü’z- Zünûn’un Geliştirilmesi: Keşfü’z- Zünûn Zeylinde “İzahü’l- Meknun” Örneği | Improving Kashf al- Zunūn: The Case of “Izah al- Maknun”)

حسن العثمان | السعودية | جامعة أم القرى

الكشف والنص: الطبعات والترجمات

(Keşfü’z- Zünûn ve Metin: Basılı Kitaplar, Tercümeler ve Araştırmalar | Kashf al- Zunūn and the Text: Printed Books, Translations and Studies)

***

16.00-16.30

Ara | استراحة | Break

***

16.30- 18.00

X. Oturum (Kapanış) | ( الجلسة 10 الختامية (الاستشرافية | Session X (Closing)

Oturum Başkanı | رئيس الجلسة | Chair: محمود مصري | تركيا |جامعة السلطان محمد الفاتح الوقفية

فيصل الحفيان | مصر | معهد المخطوطات العربية

رؤية مستقبلية عامة

(Geleceğe Dair Genel Bir Vizyon | A Broad Vision for Future)

Tuncay Başoğlu | Türkiye | İSAM

Sempozyumun Genel Değerlendirmesi

(رؤية تقويمية للمؤتمر | A General Evaluation of the Symposium)

Recep Şentürk | Türkiye | Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi & İSAR

Kâtip Çelebi Websitesinin Oluşturulması Üzerine

( رؤية لبناء موقع إلكتروني لـحاجي خليفة| Setting up a Website for Kātip Chalabi )

محمد عبد الوهاب جلال | مصر | الجامعة الفرنسية

رؤية علمية لآفاق المؤتمر

(Sempozyumun İlmi Ufkuna Dair |On the Scholarly Horizon of the Symposium)

محمود مصري | تركيا | جامعة السلطان محمد الفاتح

رؤية حول إحياء تراث حاجي خليفة

(Kâtip Çelebi Mirasının Yeniden İhyası | On the Revival of the Kātip Chalabi’s Legacy)